|Một làng nghề “nói chuyện bằng đất sét”
Nếu bạn từng lạc bước vào vùng đất nắng rát Ninh Thuận, hãy dành một buổi sáng ghé về làng gốm Bàu Trúc – nơi đất không chỉ là đất, mà là một phần máu thịt của văn hóa Chăm. Chỉ cách trung tâm Phan Rang chừng 10km, ngôi làng nhỏ nằm nép mình bên thị trấn Phước Dân ấy không ồn ào, không rực rỡ, nhưng lại thấm đẫm hồn xưa, thứ hồn được nặn từ đất sét, nướng trong lửa và truyền qua bao thế hệ.
Làng nghề gốm Bàu Trúc là một trong những làng nghề cổ nhất Đông Nam Á còn tồn tại đến hôm nay. Không có máy móc, không bàn xoay hiện đại, mọi sản phẩm nơi đây đều được “nhào bằng tay, đắp bằng hồn” từ chính những người phụ nữ Chăm mang khăn đội đầu và nụ cười trầm tĩnh. Mỗi chiếc bình, mỗi bức tượng là một lời thì thầm về tổ tiên, phong tục, niềm tin mà chỉ khi chạm vào, bạn mới hiểu được sự kỳ diệu của đất nung nơi này.
Địa chỉ làng gốm Bàu Trúc và cung đường trải nghiệm
Làng gốm Bàu Trúc tọa lạc ngay trên tuyến quốc lộ 1A, thuộc địa phận thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, cách trung tâm Phan Rang – Tháp Chàm khoảng 10km về hướng Nam.
Từ trung tâm, bạn chỉ cần chạy xe theo đường Nguyễn Văn Cừ, rẽ trái tại ngã ba Phước Dân là đã thấy những mái nhà lợp ngói thấp thoáng giữa hàng trúc, nơi hương gốm thoang thoảng trong gió và tiếng trò chuyện bằng tiếng Chăm ngân nga đâu đó.
Đây cũng là điểm đến lý tưởng trong các tour du lịch làng gốm Bàu Trúc kết hợp làng dệt Mỹ Nghiệp, giúp bạn khám phá sâu sắc hơn văn hóa Chăm qua hai làng nghề đặc trưng.
Khám Phá Thêm: Làng dệt Mỹ Nghiệp – Bản hồn thổ cẩm giữa lòng Ninh Thuận
Cội nguồn của một di sản đất nung
Người dân nơi đây gọi ngôi làng bằng cái tên thân thương “Paley Hamu Trok” – nghĩa là làng gốm. Tên Bàu Trúc thì lại bắt nguồn từ một dải đất cao cạnh cái ao lớn (bàu) và hàng trúc mọc dọc theo bờ, nơi dân làng di cư tới sau trận lũ lớn năm Giáp Thìn 1964. Nhưng tên gọi nào cũng chỉ là vỏ ngoài, cái tinh túy của gốm Chăm Bàu Trúc nằm ở truyền thống được lưu giữ bằng hai bàn tay và trái tim kiên định.
Khác với những làng gốm ở miền Bắc hay miền Trung, nghệ thuật gốm Bàu Trúc không dùng bàn xoay. Người thợ nắn gốm bằng cách đặt trên đùi hoặc mặt đất, quay quanh sản phẩm, kết hợp tay và cảm giác để tạo hình. Gốm được phơi nắng tự nhiên, rồi nung bằng củi, rơm và vỏ trấu, không lò kín, nên màu sắc rất độc đáo, mộc mạc, như vừa bước ra từ một câu chuyện cổ.
Làng nghề gốm Bàu Trúc – Nơi nghệ nhân là linh hồn của làng
Bước chân vào làng, bạn không chỉ thấy gốm, mà thấy cả cuộc sống xoay quanh gốm: bà cụ nhồi đất bên hiên nhà, cô gái Chăm trầm ngâm vẽ hoa văn lên thân bình, trẻ con chơi trò “bịt mắt bắt dê” giữa sân gạch đầy khuôn gốm mới phơi. Mọi thứ sống động và nguyên bản như chưa từng bị thời gian xô lệch.
Nhiều du khách review làng gốm Bàu Trúc rằng, họ không chỉ đến để mua một món quà lưu niệm, mà đến để “chạm” vào một nền văn hóa sống, nơi đất có hơi thở, lửa có tâm hồn, và con người thì nồng hậu, mộc mạc.
Những trải nghiệm không thể bỏ lỡ tại làng gốm Bàu Trúc
Tự tay làm gốm – trải nghiệm “chạm vào linh hồn đất”
Đến với du lịch làng gốm Bàu Trúc, bạn đừng chỉ đứng nhìn, hãy xắn tay áo, thử nhào đất, nặn hình và cảm nhận cái lạnh ẩm của đất sét, cái ấm áp của nụ cười nghệ nhân. Những chị, những mẹ người Chăm sẽ không giảng giải như thầy cô, mà chỉ bằng ánh mắt, đôi bàn tay dẫn dắt bạn qua từng nếp nặn, từng vết xoắn của hoa văn. Và rồi, chính bạn sẽ ngỡ ngàng khi cục đất vô tri ban đầu dần hóa thành một món đồ gốm “mang hơi thở của mình”.
Đó không chỉ là một trải nghiệm thủ công. Đó là cách để bạn thực sự hiểu gốm Chăm Bàu Trúc không phải là thứ sản phẩm du lịch bày bán dọc phố, mà là kết tinh của văn hóa – một nghệ thuật sống động giữa đời thực.
Tham quan xưởng gốm, nhà trưng bày – ngược dòng lịch sử đất nung
Làng gốm hiện có các nhà trưng bày nghệ thuật gốm Bàu Trúc phục dựng lại không gian làm gốm xưa, lưu giữ hàng trăm hiện vật từ thời xa xưa đến hiện đại. Bạn sẽ được nhìn tận mắt bình cổ, tượng thần, vò nước, chậu hoa văn cổ và nghe thuyết minh bằng cả tiếng Việt lẫn tiếng Chăm – điều không nhiều làng nghề có được.
Nếu bạn đang tìm kiếm địa chỉ làng gốm Bàu Trúc để mua gốm, thì ngay trong làng đã có sẵn nhiều gian hàng nhỏ, nơi sản phẩm không chỉ để bán mà còn là nơi kể chuyện. Hãy tìm những món gốm có hoa văn đặc trưng – như hình cánh sen, dòng nước, hoặc mặt thần Shiva, bạn sẽ hiểu thêm về gốc rễ văn hóa Chăm mà người dân tại nơi đây luôn mong muốn gìn giữ và lan tỏa.
Một vài kinh nghiệm nhỏ khi du lịch làng gốm Bàu Trúc
Giá vé làng gốm Bàu Trúc: Hiện tại vào tham quan làng không thu phí, tuy nhiên nếu muốn trải nghiệm làm gốm, bạn có thể đăng ký với giá từ 30.000–50.000 đồng/lần, đã bao gồm nguyên liệu và sản phẩm mang về.
Thời điểm đẹp để ghé làng gốm: Từ tháng 1 đến tháng 8 là lúc trời khô ráo, nắng đẹp, phù hợp để chụp ảnh và trải nghiệm. Nên đi vào buổi sáng hoặc chiều mát vì xưởng gốm thường đóng cửa sớm.
Gợi ý kết hợp điểm đến: Làng gốm Bàu Trúc chỉ cách làng dệt Mỹ Nghiệp chưa tới 2km. Bạn có thể kết hợp ghé thăm cả hai, để có cái nhìn toàn diện hơn về văn hóa làng nghề Ninh Thuận. Ngoài ra, từ làng, bạn cũng dễ dàng đi tiếp đến biển Ninh Chữ hoặc Tháp Po Klong Garai – những điểm đến được nhiều du khách yêu thích.
Khám Phá Thêm: Tháp Po Klong Garai – Di Sản Linh Thiêng Giữa Trời Ninh Thuận
Lời kết – Giữ lại một nắm đất, mang về cả ký ức
Đi nhiều nơi, ngắm nhiều cảnh, gặp nhiều người – nhưng có lẽ làng nghề gốm Bàu Trúc Ninh Thuận sẽ là nơi khiến bạn chậm lại. Chậm để lắng nghe tiếng đất kể chuyện, để ngẫm rằng giữa guồng quay du lịch hiện đại, vẫn còn những nơi sống chậm, sống sâu, và sống thật.
Một chuyến đi đến làng gốm không cần cầu kỳ lịch trình, không cần nhiều chi phí, nhưng lại mang đến một thứ rất đắt giá – đó là sự kết nối. Kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa người với đất, giữa du khách với văn hóa bản địa.
Và trên hành trình khám phá bản sắc Ninh Thuận, đừng quên ghé Bàu Trúc – để mang về không chỉ một chiếc bình gốm nhỏ, mà là cả một miền ký ức thấm đẫm nắng, gió, và tình đất tình người. Hẹn gặp bạn trong những hành trình tiếp theo của Du Lịch Ninh Thuận – nơi mỗi địa danh đều là một câu chuyện đang chờ được kể.
Nếu bạn là người mê khám phá thiên nhiên, chuyên mục địa điểm du lịch Ninh Thuận chính là nơi bạn không thể bỏ qua.
